Weetje #8: Textiel in Amersfoort
Al in de 14e eeuw waren lakens, lappen stof gemaakt van wol en vlas (linnen), een normaal verschijnsel op de Amersfoortse markten. Daarvan kon kleding worden gemaakt en dat kwam natuurlijk goed van pas: anders dan nu droegen burgers vrijwel altijd lokaal gemaakte kleding. Met ups en downs bleven de textielproductie en -handel verscheidene eeuwen bestaan en verschaften velen werk. Het is dan ook logisch dat het stadsbestuur veel moeite deed om ondernemers in die sector naar de stad te lokken, want om laken te produceren waren er vele handen nodig.
De Amersfoorters in de lakenproductie deden hun werk in één van de zestien benodigde beroepsgroepen om laken te kunnen maken. Er bestond een hele waaier aan wollen stoffen: van baai tot saai, van goedkoop tot duur. Linnen was een andere stof die onmisbaar was in het huishouden en als lijfgoed (de heuplange hemden). Hadden kleding, gordijnen of een meubelstuk versiering nodig, dan kwamen er linten, kwasten of franjes aan te pas. Kortom, er waren uiteenlopende beroepsgroepen en producten waar Amersfoorters tot begin 19e eeuw hun brood mee verdienden. Daarna ging het bergafwaarts omdat de schaalvergroting en mechanisatie niet op gang kwamen, anders dan bijvoorbeeld in Twente. Wol is so wie so in rap tempo verdwenen als grondstof voor onze moderne kledingindustrie.
Een bijzondere ontwikkeling mag niet onvermeld blijven. in de 17e eeuw kwam een nieuwe stof op de markt, het katoen. Amersfoort werd een belangrijke bombazijn stad: een geweven stof van linnen en katoen, goedkoper dan wol, dat vooral werd gebruikt voor kleding van ‘de gewone man’. Maar er was ook vraag naar luxe: zo deden de exotische sits, een bedrukte en/of beschilderde katoenen stof zijn intrede.
In Amersfoort kwam zelfs de allereerste Europese katoendrukkerij tot stand, een primeur. Alleen de welgestelden konden zich de aanschaf van deze dure stof permitteren. Het kwam in zwang als wandbespanning en later voor chique kleding. Het mooie is dat sinds enkele jaren in de eeuwenoude Volmolen weer zo’n Katoendrukkerij zit!
