In Duitsland en Limburg lopen ze er achteloos voorbij: een vakwerkhuis. Maar in Amersfoort komen ze bijna niet voor en het is dan ook mooi dat we er nog eentje hebben.

En wat voor een! In de Lieve Vrouwestraat staat op nummer 6 en 8 een vakwerk dubbelhuis uit 1525, met zij- en achtergevels van baksteen, maar met een fraaie houtconstructie in de voorgevel. Stichting Stadsherstel heeft dit dubbelhuis in 1973 van de sloop gered.

Daarna is het pand ingrijpend gerestaureerd en de gevel gereconstrueerd, dat wil zeggen teruggebracht in de vorm die het gehad zou kunnen hebben. Prachtig is de overstekende horizontale balk bovenaan de voorgevel. Ook de onderpui is bijzonder. De houten constructie is daar opgevuld met baksteen metselwerk. In vroeger tijden deed men dat met leem en stro.

Zeker zo opvallend is de rode kleur van de balken, het zogenaamde ossenbloedrood. Vroeger zou men ossenbloed als verf hebben gebruikt, omdat de bloedplaatjes een goed bindmiddel zouden zijn. Maar er is twijfel of dat echt is gebeurd. Wel bestaat er vanaf de 15e eeuw een verfkleur met die naam. Verder zijn de luiken donkergroen, bij uitstek een buitenpigment dat tegen een stootje kan. Rood en groen zijn ook nog eens complementaire kleuren: ze laten elkaar stralen!

Men schilderde de binnenkant van de luiken vaak rood, lange tijd de modekleur van het interieur. Toen er glazen ramen kwamen, konden de luiken vaker open blijven en werd rood steeds meer gebruikt als gevelkleur. Opmerkelijk is dat ook toen het interieur allang andere (mode) kleuren had, veel voorgevels traditioneel rood bleven. Dat zie je hier dus ook goed. Een mooi voorbeeld van groene luiken die aan de binnenkant ook nog rood zijn, vind je een straatje verderop, bij Juffrouw Jacoba in de Krankeledenstraat.

Er zijn vroeger vast meer vakwerkhuizen in Amersfoort geweest, maar nooit zoveel als bijvoorbeeld in Limburg of Duitsland. Dat heeft twee oorzaken. De eerste is dat boeren in onze streken nogal eens gronden in langdurig erfpacht hadden, zodat zij permanente boerderijen konden bouwen die generaties lang in de familie bleven. In het zuiden en oosten was dat minder het geval. De boeren daar moesten nog al eens vertrekken, en dan was een betrekkelijk makkelijk afbreekbaar en meeneembaar vakwerkhuis wel zo handig!

Verder was baksteen bij ons door de overvloedig aanwezige zee- en rivierklei al vroeg bekend en dat ging het hout gaandeweg vervangen. Baksteen was wel duur, niet voor niets kennen we het woord ‘steenrijk’. Maar een stenen huis was dan ook chiquer dan een houten pand waar de ‘leemlui’ in woonden. Overigens ruilen we dit prachtige vakwerkhuis niet graag in voor een bakstenen exemplaar!

Ga er eens kijken, of beter nog, loop mee met een dagelijkse stadswandeling van #Gilde #Amersfoort (11:30 en 14:00 uur). Dan hoor je nog veel meer leuke verhalen! Meer info en tickets zie: