Stadsweetje #2: De wederopbouwhuizen van de Grebbelinie
In mei 1940 maakte Amersfoort deel uit van de Grebbelinie. Deze was bedoeld om de Randstad te verdedigen tegen een Duitse inval.
Deze linie liep van Rhenen tot aan Spakenburg. Men hoopte de vijand te kunnen tegenhouden door het land oostelijk van de Eem en het net aangelegde Valleikanaal onder water te zetten.
Om kwetsbare plekken rond de linie goed te kunnen verdedigen was een vrij schootsveld nodig. Op last van het
Nederlandse leger werden in Amersfoort en Hoogland daarom enkele honderden boerderijen en huizen die in de weg stonden, ‘geruimd’: met springstof opgeblazen of, veel vaker nog, verbrand.
Vlak daarvoor waren alle inwoners van Amersfoort en Hoogland (maar liefst bijna 50.000 inwoners!) tijdelijk geëvacueerd naar Noord Holland omdat Amersfoort en Hoogland wel eens frontstad konden worden. Een majeure operatie!
Bij Amersfoort werd nauwelijks gevochten, maar toen de mensen na tien dagen weer thuiskwamen, raakten velen in shock bij het zien van hun afgebrande huizen en boerderijen. Gelukkig betaalde de regering – onder Duits commando, want inmiddels had Duitsland ons land bezet – de herbouw. De boerderijen werden snel herbouwd, omdat ze van groot belang waren voor de voedselvoorziening. Ondertussen werden de mensen in noodverblijven opgevangen. Hoe traumatisch ook, som
migen noemden het later toch ook een zegen: zij kregen moderne boerderijen terug voor hun oude hoeve….
De wederopbouwhuizen en boerderijen zijn allemaal te herkennen aan een speciale steen in hun voorgevel. Daarop is een leeuw en het jaartal van de herbouw te zien. Als je bijvoorbeeld eens langs de Hooglandseweg-Noord richting Schothorst fietst, kun je bij veel huizen aan de linkerkant zo’n gevelsteen zien, met het jaartal 1
940.
